Wanneer hij onroerend goed koopt, kan de koper verdrongen worden door een andere speler, vanwege de rechten van voorkoop die zich doen gelden.
Het ‘DPU’ (droit de préemption urbain), het stedelijk recht van voorkoop, maakt het mogelijk voor lokale lagere overheden om bepaalde projecten (stadsontwikkeling, bouw van voorzieningen, …) uit te voeren, door met voorrang een eigendom te kopen dat gelegen is in bepaalde zones die door het plaatselijke bestemmingsplan bepaald zijn.
Dit recht heeft betrekking op hele gebouwen, terreinen, huizen … Het kan gericht zijn op appartementen in mede-eigendom, voor het creëren van sociale woningen.
De gemeenten worden geïnformeerd over de lopende verkopen door middel van een DIA (déclaration d’intention d’aliéner), een intentieverklaring van overdracht. Dat is een document dat hen overhandigd wordt door de notaris in het kader van de voorbereiding van de verkoopdossiers van onroerend goed. Het is een cruciale formaliteit; verzuim hiervan kan leiden tot het annuleren van de verkoop.
De in de DIA geadresseerde gemeente beschikt over een termijn van twee maanden om zich uit te spreken. Wanneer zij besluit om gebruik te maken van het recht van voorkoop – een beslissing die de gemeente moet onderbouwen – dan kan de gemeente dit doen tegen de door de verkoper vastgestelde prijs. In dat geval wordt de verkoop onder deze voorwaarden voltooid. Als de gemeente een lager bod doet, dan kan de verkoper dit bod aanvaarden of een verzoek doen om de prijs door de rechter te laten bepalen, of hij kan zelfs van de verkoop afzien.
Het uitoefenen van het stedelijk recht van voorkoop is vrij marginaal: in een rapport uit 2016 werd vastgesteld dat slechts 0,6 % van alle DIA’s aanleiding geven tot voorkoop.
De SAFER, de instantie die belast is met herindelingen via de aankoop van landbouwgronden, in de ‘kwetsbare natuurlijke gebieden’, in de ‘ZAD’ (zones d’aménagement différé), voor toekomstige bebouwing gereserveerd gebied , in de beschermde sectoren …
Al deze rechten van voorkoop worden ‘afgelost’ onder de verantwoordelijkheid van de notaris. Overigens kan bij verhuurde woningen de huurder voorrang krijgen om te kopen, met name wanneer er een opzegtermijn voor verkoop is gegeven, minimaal zes maanden voor het einde van het huurcontract. Maar het eigendom kan evengoed bewoond worden verkocht: er is dan geen recht van voorkoop en het huurcontract loopt door onder de nieuwe eigenaar.
Een ander geval waarin een koper zich door een ander kan laten vervangen: een recht van voorkeur kan aan iemand het recht verlenen om met voorrang te kopen. Bijvoorbeeld in het kader van een schenking van een onroerend goed kan een ouder hebben voorzien dat, in geval dat het onroerend goed in de verkoop wordt gezet door het begiftigde kind, zijn broers en zussen als koper kunnen optreden. Ook hierbij is het aan de notaris om te zorgen voor de aflossing van dit recht.
Alle artikelen en afbeeldingen blijven ons eigendom en mogen niet zonder onze voorafgaande toestemming worden gekopieerd of vermenigvuldigd noch aan derden ter beschikking worden gesteld.