De fasen van de afwikkeling van een nalatenschap en erfbelasting

De afwikkeling van een nalatenschap verloopt in verschillende fasen, vanaf het opmaken van de akte van bekendheid tot de eventuele verdeling van de goederen. Afhankelijk van de situatie varieert de termijn van de afwikkeling van een nalatenschap.

De afwikkeling van een nalatenschap verloopt in verschillende fasen, vanaf het opstellen van de akte van bekendheid tot een eventuele verdeling van de goederen. De termijn voor de afwikkeling van een nalatenschap varieert afhankelijk van de situatie. Bovendien beschikken de erfgenamen over een termijn van zes maanden om de erfbelasting (successierechten) te betalen. Een jaar voor niet-ingezetenen.

Wat zijn de fasen in de afwikkeling van een nalatenschap?

In de eerste plaats moet de notaris nagaan of de overledene een testament heeft opgesteld, dat hij aan zijn familie of aan een notaris heeft toevertrouwd. De notaris moet dus het centrale bestand van testamenten en laatste wilsbeschikkingen raadplegen. Als er een testament wordt ontdekt, dan maakt de notaris bij de overlegging daarvan een proces-verbaal op van de opening en de beschrijving van het testament.

De notaris moet daarna een akte van bekendheid opmaken, waarin de erfgenamen en legatarissen van de overledene worden vermeld, alsmede hun respectievelijke rechten. Vervolgens zal hij een volledige boedelbeschrijving van de bezittingen van de overledene moeten opmaken. Deze inventaris zal hem in staat stellen de activa en passiva van de nalatenschap te evalueren en te weten of de nalatenschap al dan niet rendabel is. De goederen zullen worden getaxeerd tegen hun verkoopwaarde, dat wil zeggen tegen de marktprijs.

Het is met het oog op de boedelbeschrijving dat de erfgenamen hun erfrechtelijke voorkeursrecht kunnen uitoefenen, dat wil zeggen overeenkomstig hun rechten de nalatenschap aanvaarden onder voorbehoud van boedelbeschrijving. De notaris zal vervolgens de eigendomsoverdracht aan de erfgenamen of legatarissen certificeren met behulp van een certificaat van eigendom voor de roerende waarden en een certificaat van eigendom van onroerend goed voor de onroerende goederen.

Voor het fiscale gedeelte van de nalatenschap geven de erfgenamen zeer regelmatig de notaris volmacht om de aangifte van nalatenschap op te stellen, hetgeen de betaling van erfbelasting/successierechten tot gevolg kan hebben.

Ten slotte kunnen de erfgenamen besluiten de goederen te verdelen of in de onverdeeldheid (mede-eigendom) te blijven.

Hoe wordt de erfbelasting (successierechten) berekend?

Als de inventarisatie van de goederen van de overledene eenmaal is uitgevoerd, bepaalt de notaris het erfdeel van elke erfgenaam afhankelijk van de volgorde van de erfgenamen, van een testament en van eventuele schenkingen aan de erfgenamen voorafgaand aan het overlijden.

Let op: Sommige schenkingen van minder dan 15 jaar worden opgeteld bij het erfdeel van elke erfgenaam.

De volgorde van de erfgenamen is als volgt:

1. De kinderen en hun nakomelingen,
2. De ouders, de broers en de zussen en hun nakomelingen,
3. Het voorgeslacht, anders dan de ouders,
4. De bloedverwanten in de zijlijn (ooms, tantes, neven en nichten).

In de aanwezigheid van een langstlevende echtgenoot, wordt de nalatenschap verdeeld tussen de langstlevende echtgenoot en de kinderen. Als er geen kinderen zijn, deelt de echtgenoot de nalatenschap met de ouders van de overledene.

Goed om te weten: In het geval van een testament mag de uitvoering ervan niet tot gevolg hebben dat het erfdeel van de legitimarissen wordt benadeeld. Een legitimaris is een erfgenaam die niet van de nalatenschap kan worden uitgesloten. Een deel van het vermogen van de overledene is voor hem gereserveerd.

In het algemeen zijn de legitimarissen de kinderen van de overledene. Als er geen kinderen zijn, dan is de langstlevende echtgenoot een legitimaris.

Zodra de erfdelen voor elk van de erfgenamen of legatarissen zijn vastgesteld, zal elk van hen profiteren van een aftrek op zijn deel van de nalatenschap, vóór de taxatie van de erfbelasting/ successierechten, afhankelijk van zijn familieband met de overledene en naargelang de toepassing of niet van het geheel of een deel van deze aftrek eerder tijdens schenkingen:

Opmerking: Sinds 2007 is de langstlevende echtgenoot vrijgesteld van het betalen van erfbelasting/successierechten.

Dit is ook het geval voor de geregistreerde partner. Om te kunnen erven, moet de partner echter legataris zijn. Een testament is dus noodzakelijk. De erfbelasting (successierechten) wordt berekend volgens een geleidelijk oplopende schaal die afhankelijk is van de familieband met de overledene.